Παρουσίαση των Αποτελεσμάτων της Έρευνας από το Δ/ντή του 66ου Δημοτικού Σχολείου κ. Ιακωβίδη Δημήτριο
Στις 10 Δεκεμβρίου 2015 πραγματοποιήθηκε από τους εκπαιδευτικούς του Σχολείου έρευνα με τον τίτλο: «Οι απόψεις των παιδιών για το Σχολείο». Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ERASMUS+ από τη Β΄ τάξη ως και τη Στ΄ τάξη και σκοπός αυτής ήταν η αποτύπωση των απόψεων, στάσεων, αντιλήψεων καθώς και στερεοτυπικών σχημάτων των μαθητών για το Σχολείο. Στην έρευνα πήραν μέρος 167 μαθητές, 89 αγόρια (ποσοστό 53%) και 78 κορίτσια (ποσοστό 47%) (2η διαφάνεια). Στην 3η διαφάνεια φαίνεται το δείγμα των μαθητών ανά τάξη.
Στην ερώτηση «Τι είναι το Σχολείο;» τα παιδιά απαντούν με λόγια και νοήματα δικά τους αλλά όπως αποτυπώνεται στην 6η διαφάνεια με κεντρικό νόημα προσανατολισμένο στη μάθηση σε ποσοστό 83% ή σε αριθμό 138 μαθητές από τους 167. Αυτό δείχνει ότι τα παιδιά – μαθητές αντιλαμβάνονται το Σχολείο ως ένα χώρο όπου προσέρχονται για να μάθουν. Η μάθηση όμως δεν περιορίζεται σε γνωστικά αντικείμενα αλλά σύμφωνα με τις απαντήσεις των παιδιών εξακτινώνεται σε συμπεριφορές, δράσεις, αντιδράσεις, παιχνίδια, τρόπους επικοινωνίας, τραγούδια, κ.α. Ίσως αυτό το μεγάλο ποσοστό που είναι προσανατολισμένο στη μάθηση δείχνει και την καταλυτική δύναμη όχι μόνο του Σχολείου αλλά και της οικογένειας, του αξιακού προσανατολισμού και των κοινωνικών αναπαραστάσεων που θέλει το Σχολείο «τόπο μάθησης». Οι πεποιθήσεις των γονιών, οι προσδοκίες και η γενικότερη στάση τους σχετικά με την εκπαίδευση έχουν βαθιά επίδραση στην αντίληψη που θα διαμορφώσει το παιδί για το Σχολείο. Το οικογενειακό περιβάλλον που στηρίζει, ενθαρρύνει και τρέφει την επιδίωξη της μάθησης, είναι συχνά ο πιο καθοριστικός παράγοντας της σχολικής επιτυχίας. Κάποια παιδιά (4 αριθμητικά) αναγνωρίζουν το Σχολείο ως χώρο ωραίο που συγκεντρώνονται, κάποια άλλα (8 αριθμητικά και 5% σε ποσοστό) θεωρούν το Σχολείο ως δεύτερο σπίτι, ενώ τέλος 2 παιδιά θεωρούν το Σχολείο ως δουλειά, εργασία.
Στην επόμενη ερώτηση: «Σου αρέσει να είσαι στο Σχολείο;» (7η διαφάνεια) τα παιδιά με τη δική τους φωνή αποφαίνονται σε αριθμό 160 / 167 και σε ποσοστό 96% ΝΑΙ. Θα συμφωνήσετε μαζί μας ότι εδώ δεν υπάρχει εκείνος ο παράγοντας που είναι αποτρεπτικός της μάθησης και της αγάπης για το Σχολείο. Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο φόβος ή και το άγχος, αυτό το δυσάρεστο συναίσθημα που απομακρύνει τα παιδιά από την εκπαιδευτική διαδικασία έχει αντικατασταθεί από ένα ευχάριστο περιβάλλον μάθησης.
Στην επόμενη ερώτηση τα παιδιά ρωτήθηκαν τι τους αρέσει πιο πολύ στο Σχολείο (9η διαφάνεια). Εδώ οι απαντήσεις των παιδιών, ακριβώς επειδή τα παιδιά δεν περιορίστηκαν σε μία μόνο απάντηση αλλά έδωσαν πολύ περισσότερες, είναι 246. Σύμφωνα με τις αποτυπωμένες απόψεις τους μπορούμε να πούμε ότι στην κορυφή βρίσκεται η προτίμηση «γυμναστική» σε αριθμό παιδιών 41 και σε ποσοστό 17% επί του συνόλου των απαντήσεων. Να ανοίξω μία παρένθεση λέγοντας μόνο, ότι οι μαθητές τη Φυσική Αγωγή δεν την αντιλαμβάνονται μόνο ως γνωστικό αντικείμενο αλλά και με δεδομένο το είδος του γνωστικού αντικειμένου και ως παιχνίδι. Βάζοντας έναν αστερίσκο, να αναφέρω ότι το παιχνίδι απαιτεί κανόνες, όρους, πρέπει να παίζουμε σε ομάδες και να δεχόμαστε όχι μόνο τις νίκες αλλά και την ήττα. Αυτό απαιτεί όχι μόνο μια επιφανειακή κοινωνικοποίηση του παιδιού αλλά μία στάση και συμπεριφορά που δείχνει την ωριμότητα και την άσκηση σε αξίες όπως ο σεβασμός, η δικαιοσύνη, η ισότητα. Γιατί τελικά μέσα από την ανάπτυξη σεβασμού προς τα άτομα και τη συνεργασία, καταπολεμάται η ίδια η διεργασία της αυτοεκπληρούμενης προσδοκίας που καλλιεργούν τα στερεότυπα κάθε κομφορμιστικής σκοπιμότητας.
Η δεύτερη προτίμηση των παιδιών είναι «οι φίλοι» σε αριθμό απαντήσεων 27 και σε ποσοστό 11% επί του συνόλου των απαντήσεων. Αν σε αυτό, μου επιτρέψετε να προσθέσω και την τέταρτη προτίμηση, που είναι «το παιχνίδι» σε ποσοστό 10%, γιατί δε νοείται παιχνίδι χωρίς φίλους, παρατηρούμε ότι το Σχολείο έχει επιτύχει έναν από τους πιο βασικούς στόχους του από τη γέννηση της ύπαρξής του που είναι η δευτερογενής κοινωνικοποίηση του παιδιού. Και να είστε σίγουροι ότι η ένταξη των παιδιών στην ομάδα των «φίλων», έχει και συναισθηματική βάση που εσωτερικεύεται από τα μέλη της και δημιουργείται η ομαδική συμπεριφορά στηριζόμενη σε κανόνες, αξίες και ιδανικά.
Θα επανέλθω όμως στην τρίτη προτίμηση των παιδιών που τους αρέσει το Σχολείο γιατί μαθαίνουν. Η μάθηση αποτυπώνεται σε 25 απαντήσεις και σε ποσοστό 10% επί του συνόλου των απαντήσεων και τα μαθήματα γενικά σε πλήθος απαντήσεων 22 και σε ποσοστό 9%. Και εδώ εντοπίζουμε άλλον έναν στόχο της ύπαρξης του Σχολείου ως οργανωμένης μονάδας μάθησης που επιβεβαιώνεται από τους μαθητές άσχετα αν κάποιοι με ονοματεπώνυμο ή και με ιδιότητα προσπάθησαν ή προσπαθούν ακόμη και σήμερα να απαξιώσουν, να ελέγξουν και στο τέλος να κλείσουν, με τεχνοκρατικού και εργαλειακού τύπου προτάσεις, στερώντας από κάποια παιδιά το δικαίωμά τους να παίζουν, να μαθαίνουν, να μεγαλώνουν σ’ έναν κόσμο με ίσα δικαιώματα για όλους, συμβάλλοντας στην προμελετημένη και καλοσχεδιασμένη ένδεια σε υλικοτεχνική υποδομή, στις ελλείψεις σε προσωπικό, στη δήθεν αξιολόγηση των δομών και των προσώπων.
Στην ερώτηση: «Τι δεν σου αρέσει καθόλου στο Σχολείο;» (11η διαφάνεια) δόθηκαν 181 απαντήσεις. Εδώ φαίνεται μια αδυναμία – αμηχανία ή και συνειδητή επιλογή των παιδιών να απαντήσουν αφού ένας μεγάλος αριθμός μαθητών (32) δεν απάντησε, και από όσα παιδιά απάντησαν τα περισσότερα περιορίστηκαν στα γνωστικά αντικείμενα. Υπάρχει όμως ένας αριθμός παιδιών που δεν τους αρέσει η κακή συμπεριφορά των συμμαθητών τους και οι τσακωμοί που αν αθροιστούν, έχουμε το ποσοστό 19% επί του συνόλου των απαντήσεων ή 34 παιδιά. Είναι οι μαθητές – θεατές που αισθάνονται δυσφορία από εικόνες τέτοιες αλλά εξακολουθούν να μην παρεμβαίνουν ενεργητικά για να τις περιορίσουν ή να τις αποτρέψουν. Αυτό δείχνει και το δρόμο που πρέπει να δουλέψουμε ως οργανωμένη σχολική μονάδα και αυτός είναι και ένας από τους βασικούς στόχους του προγράμματος Erasmus+ στο οποίο συμμετέχουμε, η ανάπτυξη εμπειρικά τεκμηριωμένων στρατηγικών και δράσεων για την προώθηση της ποιότητας και της ισότητας στο σχολείο. Να προχωρήσω λέγοντας ότι μόνο 10 μαθητές και ποσοστό 6% των απαντήσεων αναφέρονται στην άμεση ή έμμεση περιθωριοποίηση, κάτι που δείχνει ότι οι μαθητές αισθάνονται ασφάλεια σε όλους τους χώρους του Σχολείου, αλλά ενοχλούνται όταν βλέπουν κάποιους να πετούν σκουπίδια στο προαύλιο.
Στην ερώτηση: «Προτιμάς να είσαι στο Σχολείο ή στο σπίτι;» (12η διαφάνεια) σε ποσοστό 92% οι μαθητές προτιμούν να βρίσκονται στο Σχολείο. Οι 154 μαθητές που προτιμούν να είναι στο Σχολείο, από τους 167 που συμμετείχαν στην έρευνα, όταν ρωτήθηκαν για ποιο λόγο έδωσαν τις ακόλουθες απαντήσεις:
Η πρώτη προτίμηση είναι προσανατολισμένη στη μάθηση σε ποσοστό 42% και η δεύτερη, η κοινωνικοποίησή τους, σε ποσοστό 37%, που προκύπτει από το άθροισμα της δεύτερης και τρίτης προτίμησης, «να είμαι με τους φίλους μου» 23% και «να παίζω» 14% αντίστοιχα, γιατί παιχνίδι χωρίς φίλους δε γίνεται (14η διαφάνεια). Η ομάδα και κυρίως η ομάδα των φίλων είναι όπως όλοι γνωρίζουν σημαντικός παράγοντας για τη διαμόρφωση της ατομικής ταυτότητας.
Υπάρχουν όμως και 13 παιδιά ή ποσοστό 8% που προτιμούν να είναι στο σπίτι (16η διαφάνεια). Για να δούμε για ποιους λόγους: εδώ έχουμε μόνο μία απάντηση από κάθε παιδί: 3 παιδιά αναφέρουν ότι παίζουν στο σπίτι, 3 παιδιά ότι χαλαρώνουν περισσότερο στο σπίτι και υπάρχουν και μεμονωμένοι μαθητές που αναφέρονται στον εξοπλισμό, στη διακόσμηση, κ.α..
Στην επόμενη διαφάνεια (17η) βλέπουμε ότι τα παιδιά δεν προσποιούνται ότι είναι άρρωστα για να μην έρθουν στο Σχολείο σε ποσοστό 91%, που είναι περίπου ίδιο ποσοστό με αυτό που δήλωσαν ότι τους αρέσει το Σχολείο. Κάποια παιδιά όμως δήλωσαν ότι προσποιούνται πως είναι άρρωστα σε ποσοστό 9% και όταν ρωτήθηκαν γιατί το κάνουν τα 5 δεν απάντησαν και στα υπόλοιπα οι απαντήσεις ποικίλλουν (διαφάνεια 19η).
Στην ερώτηση: «Γιατί δεν προσποιείσαι ή γιατί δεν λες ψέματα» βρέθηκαν 167 απαντήσεις από 152 μαθητές (21η διαφάνεια). Εδώ η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών απάντησε: «δε θέλω να χάσω τα μαθήματα» σε αριθμό 56 και σε ποσοστό 34% επί του συνόλου των απαντήσεων. Το παραπάνω δείχνει ότι οι μαθητές έχουν ενστερνιστεί και εσωτερικεύσει το ρόλο του Σχολείου που είναι μία οργανωμένη μονάδα μάθησης με κανόνες και ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις για όλους, υπάρχει ή συν – υπάρχει μια θετική κοινωνική διαφοροποίηση. Η δεύτερη απάντηση των παιδιών: «δεν μου αρέσει το ψέμα», σε αριθμό απαντήσεων 42 και σε ποσοστό 25% επί του συνόλου των απαντήσεων, δείχνει κάτι που μας χαροποιεί ιδιαίτερα γιατί μέσα σ’ αυτή την απάντηση βλέπουμε τις ηθικές αξίες με τις οποίες μεγαλώνετε τα παιδιά σας, γιατί η στάση απέναντι στο ψέμα, μπορεί μερικές φορές να είναι αδυναμία ή δικαιολογία, ποτέ όμως επιλογή συνειδητοποιημένου πολίτη και έτσι θέλουμε να είναι οι μαθητές μας και αυτό επιδιώκουμε.
Η επόμενη ερώτηση είναι περισσότερο υποκειμενική – προσωπική «Σου αρέσει η τάξη σου;» και εδώ το ποσοστό των παιδιών που απαντούν θετικά είναι 90% (22η διαφάνεια).
Στις απαντήσεις των 150 παιδιών που ανέρχονται σε 187, οι επιλογές και οι προτιμήσεις επικεντρώνονται στη διακόσμηση, στους μεγάλους χώρους, στα βιβλία και στις εικόνες – ζωγραφιές που τα ίδια τα παιδιά έχουν φτιάξει. Υπάρχουν και απαντήσεις που εστιάζονται στους δασκάλους, στην καθαριότητα, στη ζέστη (το αναφέρουν 2 μαθητές) και απαντήσεις που επικεντρώνονται στους φίλους και συμμαθητές.
Οι 17 μαθητές ή ποσοστό 10% που απάντησαν ότι δεν τους αρέσει η τάξη τους αναφέρονται στα χρώματα των αιθουσών διδασκαλίας, στα έπιπλα που θα ήθελαν, στην έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής (26η διαφάνεια).
Στην ερώτηση αν αυτό το Σχολείο σε κάνει ευτυχισμένο, η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών απάντησε με θετικό πρόσημο, 155 από 167 και σε ποσοστό 93% (27η διαφάνεια). Μόνο 12 παιδιά απάντησαν αρνητικά, δηλαδή ότι το σχολείο δεν τα κάνει ευτυχισμένα.
Όταν τα 155 παιδιά ρωτήθηκαν για ποιους λόγους το Σχολείο τα κάνει ευτυχισμένα έδωσαν 214 απαντήσεις (29η διαφάνεια). Ας σταθούμε εδώ:
• ένα ποσοστό 34% των απαντήσεων (74 μαθητές), γιατί είναι με τους φίλους,
• ένα ποσοστό 19% των απαντήσεων (40 μαθητές), γιατί παίζει και
• ένα ποσοστό 2% των απαντήσεων (4 μαθητές), γιατί είναι με τους συμμαθητές,
δηλαδή ένα ποσοστό 55% δηλώνει ότι αισθάνεται ευτυχισμένο στο Σχολείο γιατί είναι με τους φίλους και συμμαθητές και παίζει.
Οι 12 μαθητές που απάντησαν ότι το Σχολείο δεν τους κάνει ευτυχισμένους (31η διαφάνεια) κατηγοριοποίησαν τις απόψεις τους λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ενοχλήσεις που δέχονται από τους συμμαθητές τους ή την κούρασή τους.
Τελειώνοντας να σας πω ότι η «τάξη είναι το θέατρο ενός συγκλονιστικού δράματος». Ποτέ δεν θα μάθεις τι καλό ή τι κακό έχει κάνει στα εκατοντάδες παιδιά που έρχονται και φεύγουν. Τα βλέπεις να βγαίνουν από την τάξη: ονειροπόλα, αδιάφορα, σαρκαστικά, εκστατικά, χαμογελαστά, προβληματισμένα.
Ύστερα από μερικά χρόνια, αναπτύσσεις κεραίες. Μπορείς να καταλάβεις πότε τους έχεις αγγίξει ή τους έχεις αποξενώσει. Είναι χημεία. Είναι ψυχολογία». Απόσπασμα από το βιβλίο «Ο Δάσκαλος: Μια αυτοβιογραφία» του Φρανκ ΜακΚόρτ.
Το δέλεαρ του εκπαιδευτικού είναι να καλλιεργήσει τα ιδανικά και τις ανθρωπιστικές αξίες στον μαθητή, να τον εκπαιδεύσει στη συνύπαρξη και το συναγωνισμό υπονομεύοντας την ανταγωνιστική σχολική ατμόσφαιρα, δημιουργώντας όρους συνεργασίας, επιβραβεύοντας τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη, επιχειρηματολογώντας υπέρ της θέσης, ότι «τα καλύτερα όνειρα στη ζωή μας είναι τα συλλογικά»!
Ο Διευθυντής του 66ου ΔΣ Αθηνών
Ιακωβίδης Δημήτριος
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ 66ου ΔΣ ΑΘΗΝΩΝ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΕΣ
Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2016
Στο πλαίσιο της Ημερίδας με θέμα «Ο Σχολικός Εκφοβισμός «Bullying» και οι ψυχολογικές επιδράσεις του» που διοργανώθηκε από το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων & Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας «Αθηνά Υγεία», τη Δευτέρα 04 Απριλίου 2016, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, υπήρξε σχετική αναφορά στα αποτελέσματα της έρευνας του Σχολείου μας, από την κ. Γουρουντή Αναστασία, Στέλεχος Πρόληψης, Κοιν. Ανθρωπολόγος MSc.
Στην παραπάνω Ημεριδα συμμετείχαν, ο Δ/ντής κ. Ιακωβίδης Δημήτριος και ο Υπεύθυνος ΤΠΕ κ. Σαρμανιώτης Αχιλλέας.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ
Δευτέρα 04 Απριλίου 2016
66 Δημοτικό Σχολείο Αθηνών 