Γραμμή 1

1

ΟΜΑΔΙΚΟ ΕΡΓΟ ΜΑΘΗΤΩΝ – ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΤΟΥ Ε1

Βήματα στην ου-τοπία

Τα παπούτσια είναι ένα δημιούργημα του ανθρώπου για να προστατεύει τα πόδια του, όταν περπατάει. Η ιστορία τους ξεκινά από τότε που ο άνθρωπος στάθηκε στα πόδια του. Οι άνθρωποι τα χρησιμοποιούσαν από τα πολύ παλιά χρόνια με διαφορετική μορφή από αυτή που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στις μέρες μας.

Είναι δεδομένα και απαραίτητα για τον καθένα, σε κάθε τόπο, σε κάθε πολιτισμό. Κάθε παπούτσι κουβαλά τη δική του ιστορία!Αναλόγως τον ιδιοκτήτη που τα φορά, ‹‹περνούν κι αυτά›› ξεχωριστές καταστάσεις:αντέχουν βροχές, λάσπες, χτυπήματα, πλυσίματα…… και εξαρτάται από αυτόν η φροντίδα που θα έχουν.

Βρίσκονται σε κάθε σπίτι, με αυτά πηγαίνουμε παντού. Είναι αναγκαία για την υγεία μας αλλά και για να νιώθουμε όμορφα και βολικά. Τα παπούτσια είναι μικρά, μεγάλα, ανδρικά, γυναικεία, παιδικά και φτιάχνονται από διάφορα υλικά όπως δέρμα, πλαστικό, λάστιχο, διαφόρων ειδών υφάσματα.

Όσο και να μην το έχει σκεφτεί κανείς τα παπούτσια έχουν ένα σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη ταυτότητα .Αρκεί να παρατηρήσει ότι αισθανόμαστε και ενεργούμε με διαφορετικό τρόπο φορώντας διαφορετικά παπούτσια. Αλλάζοντάς τα, ανακαλύπτουμε την ικανότητα μας να αλλάζουμε και την εικόνα μας ή καλύτερα την ταυτότητά μας.

Είναι ένα αντικείμενο καθημερινής χρήσης με έντονα στοιχεία συμβολισμού. Με αυτά ο άνθρωπος ανακαλύπτει και αποκαλύπτει στους άλλους ποιος είναι ,πώς ζει ,ποια η κοινωνική του θέση και ποια η πολιτισμική του κληρονομιά. Είναι ένα στοιχείο που επηρεάζει τις αντιλήψεις μας για τους άλλους, αλλά και την αντίληψη μας για τον ίδιο μας τον εαυτό.

Με το παπούτσι ασχολείται ένα μεγάλο μέρος της διαφήμισης, καθώς και αναφέρονται σε αυτό πολλές παροιμίες του τόπου μας.

Υπήρχαν και εποχές που το παπούτσι ήταν πολυτέλεια: στην Κατοχή, λίγα και παλιά, σκισμένα, άλλοτε μικρά και άλλοτε μεγάλα, τεράστια σε πόδια μικρών παιδιών, στα στρατόπεδα, στα σχολεία, στα συσσίτια, στον πόλεμο πεταμένα κάπου στην άκρη του δρόμου ίσως γιατί ο κάτοχός τους δεν πρόλαβε…..

Και σήμερα τα παπούτσια γίνονται μόδα, στηρίζουν βιομηχανίες και οικονομίες κρατών και εξυπηρετούν τις πολλές και διαφορετικές ανάγκες από τη μια, αλλά υπάρχουν και τα φθαρμένα, καταστραμμένα, σχισμένα, ακόμα και αυτοσχέδια από την άλλη, σε διάφορα φτωχά μέρη του κόσμου, στις εμπόλεμες περιοχές, στα στρατόπεδα προσφύγων, στους δρόμους της προσφυγιάς.

Τα πιο πολλά παιδιά πρόσφυγες φορούν ό,τι βρουν στα πόδια τους, μπορεί να είναι τα παπούτσια της μαμάς ή του μπαμπά τους, αν έχουν χαλάσει τα δικά τους ή τα έχουν χάσει, δεν έχει καμία σημασία. Για όλους αυτούς τους ανθρώπους, την ώρα της προσφυγιάς τα παπούτσια μπορούν να είναι το πιο σημαντικό αγαθό.

Δεμένα με κόκκινη κλωστή,* δεμένα όλα μαζί σʹ ένα σημείο: στη συλλογική σκέψη, τα ίχνη των ανθρώπων, στην πανανθρώπινη μνήμη για να θυμίζει ότι ο ξεριζωμός, η προσφυγιά, ο πόνος είναι εδώ, ΤΩΡΑ , ας ενδιαφερθούμε…….

Δεμένα με κόκκινη κλωστή, δεμένα με τις ρίζες, την πατρίδα, τη χώρα την αγαπημένη, που όμως, όπως λέει η Ουαρσάν Σάιρ, στο ποίημά της, Πατρίδα:

‹‹Κανείς δε φεύγει από τη χώρα του άμα αυτή δεν είναι σαν το στόμα ενός καρχαρία, κανείς δεν τρέχει στα σύνορα άμα ολόκληρη η πόλη στην οποία ζούσε δε διαλυόταν››.

Να τρέξεις, να φύγεις πιο γρήγορα με τα παπούτσια σου, που μπορεί και να χάσεις, να τα σκίσεις και να μείνεις ξυπόλητος στο χώμα, στην άσφαλτο, στην άμμο, στο κρύο, στη ζέστη την απίστευτη, στη βροχή.

*Το έργο ‹‹Βήματα στην ου-τοπία›› είναι εμπνευσμένο από την καλλιτέχνιδα Chiharu Shiota.

Ελένη Ντούσκου, Υπεύθυνη Τμήματος Ε1

2

ΟΜΑΔΙΚΟ ΕΡΓΟ ΜΑΘΗΤΩΝ – ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΤΟΥ ΣΤ1

Τα μαξιλάρια των λυγμών

Το έργο αποτελείται από 6 μαξιλαροθήκες λευκές πάνω στις οποίες γράφτηκε με ειδικό ανεξίτηλο μαρκαδόρο υφασμάτων η συναισθηματική ή ψυχική κατάσταση που μπορεί να μας συνδέει με ένα τόσο απλό αλλά και αναγκαίο αντικείμενο της καθημερινής ζωής μας.

Το μαξιλάρι είναι εκείνο που ως παρουσία ανόργανης ύλης δέχεται, ακούει, εν- σωματώνει τον πρώτο λυγμό του ανθρώπου, του μωρού.

Έναν λυγμό που εν – περιέχει και το πρώτο κλάμα αλλά και τον πρώτο πόνο ενατένισης της ζωής. Μιας ζωής που συνεχίζεται με το λυγμό του ονείρου καθώς τα ίχνη συναισθηματικής και ψυχικής ύλης εγγράφονται στο συνειδητό ή ασυνείδητο του ανθρώπου.

Καθώς τα χρόνια προστίθενται, έτσι και οι μαξιλαροθήκες που ντύνουν τα καθημερινά μας βιώματα γίνονται : της φιλίας, της αγωνίας, της ελπίδας, της απογοήτευσης, της αποξένωσης, της εξομολόγησης. «Μετράω τους λυγμούς μου και φτιάχνω τις χαρές μου για να βαδίσω πάνω σε μια απάλυνη ρωγμή».

«Τι έχεις και πού ταξιδεύεις πάλι,

Ώρα να πας να κοιμηθείς

Δίπλωσε κάτω από το μαξιλάρι σου

Όλα αυτά που θες να δεις»

Το μαξιλάρι με ικετεύει να σταματήσω να το μουσκεύω κρύβοντας μέσα του, τους σιωπηλούς λυγμούς μου: «Κάθε πρωί τα ίδια;», μου λέει οργισμένο, «δε βαρέθηκες πια!». Μπήγω τα νύχια μου πιο δυνατά στο κορμί του και σιωπά. Να δεις που κι εκείνο είχε ανάγκη να πονέσει.

Κάπου πιο πέρα ένα μαξιλάρι εξιστορεί με λυγμούς υπέρηχους έναν έρωτα μεγάλο, παλιές αγάπες που πήγαν στον παράδεισο ή απέδρασαν σε ζωές συμβιβασμένες, πάθη που μοιράστηκαν για να ολοκληρωθούν, αμαρτίες που αποθηκεύτηκαν στην κάθε του ίνα για να σιωπήσουν και να εξιλεωθούν. Κι όταν μας παίρνει ο ύπνος καλύπτοντας τα κενά μας με ήχους, το ξημέρωμα μας βρίσκει αταίριαστα ταιριασμένους σε έναν έρωτα που δεν αφήσαμε να έρθει.

Σχέδια του μυαλού, ταξίδια σε χώρους ασύνορους, περιπέτειες με γνωστούς ή και αγνώστους, όνειρα υψηλής τάσης που οδηγούν στην πραγμάτωση μιας ζωής ή και στην εκτέλεσή της.

Υπάρχουν βέβαια και τα μαύρα μαξιλάρια, της κόλασης, του εφιάλτη, που όσο αναπαυτικά κι αν τα φτιάχνουμε δεν μας αφήνουν να χαλαρώσουμε, μας κρατούν καθηλωμένους σε πόνους, αρρώστιες, στερήσεις, χωρισμούς, απογοητεύσεις, σε μεταναστεύσεις, με λυγμούς αλλόκοτους, παράξενους.

«Πρησμένα μαξιλάρια του ύπνου

Φρικτά γρονθοκοπούνται και φοβάμαι

Τρέμω μη γίνουνε ζημιές:

Είναι οι κρυστάλλινες διαθήκες των ονείρων εκεί μέσα.

Όλα τα όνειρα όνειρο τα κληρονομεί

Και άνθρωπος κανένα».

Κική Δημουλά

Στα χρόνια της ωριμότητας, στρέφοντας την πλάτη στους απρεπείς επισκόπους των ρυτίδων, οι αποφλοιωμένες αναμνήσεις και οι λυγμοί των μαξιλαριών μαρτυρούν ή πιστοποιούν τη συνέχεια της ζωής, το εφικτό ή ανέφικτο των επιδιώξεών μας, τις ματαιοδοξίες με τις οποίες τα ηχο – χρωματίσαμε αλλά και τις αισιοδοξίες, που και στη σημερινή εποχή προσπαθούμε να κλέψουμε, να αποσπάσουμε για να ακούσουμε όλοι με περισσή υπομονή τους λυγμούς της ανέχειας, της φτώχειας, του περιθωρίου, της εγκατάλειψης, της αποξένωσης, τους λυγμούς του πρόσφυγα. Λυγμοί που σπάνια φτάνουν, σπάνια ενσωματώνονται στο μαξιλάρι, αλλά πάντα υπάρχουν, όπως και στο μαξιλάρι του Οδυσσέα.

Και νιώθοντας ο άνθρωπος ότι το ατελεύτητο του βίου του ήταν, είναι και θα είναι ένας ευγενής σκοπός που θα καθαγιάζει κάθε δραστηριότητά του, ακουμπά, θέτει το βαρύ κεφάλι του, στο πιο πουπουλένιο μαξιλάρι, στο πιο αχρωμάτιστα λευκό που θα τον οδηγήσει έξω, αλλού, σε ένα ταξίδι μοναδικό, σε ένα ταξίδι τώρα πια ατελεύτητο. Το μαξιλάρι του θανάτου … είναι το μόνο μαξιλάρι που θα έχουμε μαζί μας για να το κάνουμε ό,τι θέλουμε, μυστικά και απόκρυφα, το άλλο, το μαξιλάρι της ζωής μας, το χρωματίζει η ίδια η ζωή μας στις αποχρώσεις και στις σκιαγραφήσεις που κι εμείς επιλέγουμε.

Ο τρόπος που τελειώνει ο κόσμος

Δεν είναι με ένα πάταγο αλλά

Με έναν λυγμό.

Δημήτριος Ιακωβίδης, Διευθυντής 66ου Δ.Σ. Αθηνών

3

ΟΜΑΔΙΚΟ ΕΡΓΟ ΜΑΘΗΤΩΝ – ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΤΩΝ Γ1 ΚΑΙ Γ3

Οι βάρκες της αγωνίας

Ο Πάμπλο Πικάσο θεωρείται ως ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης της σύγχρονης εποχής.

Η Γκερνίκα είναι το έργο που αποτυπώνει τη φρίκη του πολέμου και τον πόνο που οι άνθρωποι μπορούν να προκαλέσουν.

Ο Βούλγαρος σκιτσογράφος Jorcho Savon (Τζόρτσο Σαβόφ) δημιούργησε μια διαφορετική εκδοχή της Γκερνίκα του Πικάσο, την «Γκερνίκα του Αιγαίου» θέλοντας να αποτυπώσει τη φρίκη του προσφυγικού δράματος στον υγρό τάφο του Αιγαίου.

Εμείς οι μαθητές του Γ1 και του Γ3 του 66^ου Δ. Σ. Αθηνών, μεταφέραμε τη Γκερνίκα του Αιγαίου σ’ ένα λευκό πανί χρησιμοποιώντας μαύρο μαρκαδόρο, χρώματα και πινέλα.

Επηρεασμένοι και συγκινημένοι απ’ αυτά που βλέπουμε στη τηλεόραση για τους πρόσφυγες, ανάμεσα τους πολλά μικρά παιδιά όπως εμείς, για μια καλύτερη ζωή, θέλουμε να διαμαρτυρηθούμε για τις φοβερές συνέπειες του πολέμου.

Με το έργο που φτιάξαμε θέλουμε να θυμίσουμε τα λόγια του Πικάσο:

«Η ζωγραφική δεν είναι για να στολίζει διαμερίσματα. Η ζωγραφική είναι ένα πολεμικό εργαλείο για την επίθεση και την άμυνα ενάντια στον εχθρό. Ο εχθρός είναι αυτός που εκμεταλλεύεται τους συνανθρώπους του από εγωισμό ή από συμφέρον».

Που εκμεταλλεύεται μικρά και αθώα παιδιά ……. Ας φωνάξουμε όλοι μαζί:

ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Μαίρη Μπρακούλια, Υπεύθυνη Τμήματος Γ1, Υποδιευθύντρια

Βαρβάρα Γιαννάτου, Υπεύθυνη Τμήματος Γ3

4

ΟΜΑΔΙΚΟ ΕΡΓΟ ΜΑΘΗΤΩΝ – ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΣΤ1

Η σημαία της Ευρώπης

Το έργο φτιάχτηκε από γάζες τις οποίες αλείψαμε με παχύρευστο στρώμα γύψου δύο και τρεις φορές για να γίνει σκληρό και να πάρει τη φιγούρα μιας γυναίκας. Μιας γυναίκας που έχει έρθει πρόσφυγας στη χώρα μας γιατί δεν της έφτανε μια ελπίδα τυφλή.

Κι αν δε σου φτάνει μια ελπίδα τυφλή

Τότε τι κρίμα, τι κρίμα, τι κρίμα

Δε χωράς πουθενά, δε χωράς πουθενά.

Στα μαθήματα της Ιστορίας, Γεωγραφίας αλλά και Κοινωνικής – Πολιτικής Αγωγής μάθαμε ότι το όνομα Ευρώπη είναι συνδεδεμένο εδώ και αιώνες με την κόρη του Φοίνικα. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Δίας, για να την πλησιάσει, μεταμορφώθηκε σε ταύρο. Από τα πανάρχαια χρόνια η Ευρώπη αποτέλεσε το κέντρο γύρω από το οποίο αναπτύχθηκαν σημαντικοί πολιτισμοί όπως ο ελληνικός πολιτισμός με την κλασική εποχή, ο ρωμαϊκός, ο βυζαντινός και άλλοι.

Είναι αποδεδειγμένο ιστορικά ότι οι κλειστές κοινωνίες δεν μπορούν να εξελιχτούν, μαραζώνουν μέχρι που αυτοκαταστρέφονται.

Αυτό που παράγει εξέλιξη είναι η επιμειξία πληθυσμών, ιδεών και πολιτισμών.

Στην τάξη μας φέτος μας άρεσε να ζωγραφίζουμε την σημαία του κάθε κράτους μιλώντας για το καθένα χωριστά. Αποφασίσαμε να φτιάξουμε και τη σημαία όλης της Ευρώπης, της Ευρώπης όπως την βιώνουμε εμείς σήμερα, όπως τη βλέπουμε να συμπεριφέρεται στους αδύνατους και στους αδικημένους, στους πρόσφυγες.

«Όσες χώρες κι αν γυρίσεις, όσο κόσμο κι αν γνωρίσεις,

Η ζωή που θες να αρχίσεις, θα’ ναι όλη αναμνήσεις»

Η Ευρώπη σήμερα έχει μείνει κλεισμένη στο γηροκομείο της ιστορίας της κι αναπολεί τα χρόνια της νιότης, τους αιώνες της δόξας και της φρίκης, ενώ καταπίνει αλεσμένες τροφές.

Κάποια συνθήματα της νεότητας -Liberté, égalité, fraternité- προτιμά να μην τα αναφέρει, ενώ τις νηπιακές εικόνες της αθηναϊκής δημοκρατίας τις έχει καταχωνιάσει στο ασυνείδητο.

Η Ευρώπη τώρα βρίσκεται μπροστά στην προσδοκώμενη έννοια «Άνθρωπος» γιατί «κανένας δε βάζει τα παιδιά του σε μια βάρκα εκτός αν το νερό είναι πιο ασφαλές από την ξηρά».

«Μίλια θολά μετακινήθηκαν με τα ίδια μάτια

Ακίνητα, αμετακίνητα να κοιτούν τον κόσμο»

Στον παράδρομο της Ιστορίας, της μικρής ή μεγάλης που ο καθένας μας δημιουργεί ένα έχει σημασία: «Φτώχεια δεν είναι μόνο η έλλειψη τροφής και στέγης, φτώχεια είναι το να αισθάνεσαι ΚΑΝΕΝΑΣ»

Δημήτριος Ιακωβίδης, Διευθυντής 66ου Δ.Σ. Αθηνών

5

ΟΜΑΔΙΚΟ ΕΡΓΟ ΜΑΘΗΤΩΝ – ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΤΟΥ ΣΤ2

Ελεύθερη Είσοδος

“Σπίτι για μένα είναι…”

Από αυτή την φράση ξεκίνησε ένα ταξίδι στο σπίτι, το πρώτο μας σύμπαν.

Το έργο μας έχει τον τίτλο “Ελεύθερη Είσοδος”. “Ελεύθερη Είσοδος” για όλους και όλες στο “δικό μου” σπίτι, στο σπίτι που εγώ δημιούργησα που σε τελική έκφανση είναι και σπίτι του “Άλλου”, του ξένου, του διαφορετικού, του πρόσφυγα τον οποίο εγώ τοποθετώ να κατοικήσει μέσα σ’ αυτό.

Χρησιμοποιήσαμε απλά υλικά όπως, κουτιά παπουτσιών, βελουτέ χαρτιά, πλαστελίνη κ.ά. θέλοντας να τονίσουμε πώς απλά υλικά μπορούν να μεταμορφωθούν σε σπουδαία πράγματα. Οι πρόσφυγες, φεύγοντας από τα σπίτια τους παίρνουν μαζί τα απαραίτητα. Η ασφάλεια που τους προσφέρει το σπίτι τους γίνεται ανασφάλεια για το αύριο. Αποζητούν ένα καταφύγιο, ασφάλεια και μια νέα ζωή. “Ελεύθερη Είσοδος” στα σπίτια μας, στις καρδιές μας…

Σπίτι και πατρίδα είναι δύο έννοιες που συνδέονται. Δεν αφήνω το σπίτι, την πατρίδα μου, εκτός «αν η πατρίδα είναι μια ιδρωμένη φωνή στο αυτί που λέει, φύγε, τρέξε μακριά μου δεν ξέρω τι έχω γίνει, αλλά ξέρω ότι οπουδήποτε αλλού θα είσαι πιο ασφαλής απ’ ότι έδω»[1].

Ανασφάλεια, φόβος, τρόμος…τρέχω να σωθώ από τον τον διώκτη μου, τον βομβαρδιστή μου.

Γιατί;

Γιατί πρέπει να γίνεται ο πόλεμος; Γιατί ακόμα δεν μπορώ να απαντήσω αυτή την ερώτηση;

Το σπίτι μου έγινε το σπίτι του φόβου!

Θέλω να πάω σχολείο! Αλλά δεν γίνεται!

Όλα μου τα όνειρα καταστράφηκαν! Πρέπει να τρέξω τώρα!

Πριν λίγο καθόμουν στο σαλόνι με την οικογένειά μου.

Τώρα πρέπει να τρέξω να σωθώ!

Ό,τι αφήνουμε πίσω οι άνθρωποι… Μια ολάνθιστη αυλή, ένα αγαπημένο τραγούδι στο ραδιόφωνο, η μυρωδιά του μεσημεριανού φαγητού!

Παίρνω τα απαραίτητα! Τρέχω!

Κοιτάζω για τελευταία φορά το κάδρο που γράφει, «καλώς ήρθες στο σπίτι».

Τρέχω!